KRWIOBIEG I ZNACZENIE MIKROKRĄŻENIA

W stanie spoczynku w naszym układzie krążenia serce przepompowuje od 4 do 6 litrów krwi na minutę. Mocno rozgałęziona sieć naczyń krwionośnych zapewnia ukrwienie ciała, umożliwiając zaopatrzenie wszystkich organów i tkanek, aż po najmniejsze komórki ciała, w tlen i ważne dla życia składniki odżywcze, a jednocześnie odtransportowanie wszystkich produktów przemiany materii i substancji odpadowych.

SYSTEM NACZYŃ

Im dalej naczynia są oddalone od serca, tym bardziej się rozgałęziają i zmniejszają. Naczynia krwionośne o dużej średnicy odpowiadają przede wszystkim za stały przepływ krwi, podczas gdy małe naczynia - nazywane także mikronaczyniami - przejmują zaopatrzenie komórek ciała i usuwanie produktów przemiany materii oraz substancji odpadowych. Do mikronaczyń należą tętniczki, naczynia włosowate i żyłki (patrz ilustracja). Naczynia włosowate są naczyniami, w których dokonuje się proces wymiany w naszym organizmie. Tworzą one strukturę sieciową, tak zwany układ kapilarny. Gdy krew przypływająca od większych tętniczek rozdziela się w obszarze kapilarnym na liczne naczynia włosowate, ciśnienie krwi spada i krew płynie już z niewielką prędkością. Przez cienkie, półprzepuszczalne ściany naczyń włosowatych odbywa się teraz wymiana gazu i substancji pomiędzy krwią a otaczającą tkanką. Na koniec krew wypływa z obszaru kapilarnego łącząc się w żyłki pozawłosowate (postkapilarne). Ciśnienie krwi i prędkość przepływu rosną, a krew za pośrednictwem coraz większych żył dociera w końcu z powrotem do serca. Ruch krwi w naczyniach nazywany jest przepływem krwi. Przepływ krwi w obrębie naczyń krwionośnych o średnicach mniejszych niż 0,1 milimetra jest nazywany w medycynie mikrokrążeniem.

• Przez tętnicę główną (aortę) krew bogata w tlen wypływa z serca do tętnic. Rozgałęziają się one na mniejsze tętniczki i dalej na naczynia włosowate. Naczynia włosowate przechodzą w żyłki, które wpadają do żył, których przekrój staje się coraz większy. Poprzez górną i dolną żyłę główną krew powraca do serca.
• Około 74 % krwiobiegu zachodzi w bardzo precyzyjnej sieci najmniejszych naczyń krwionośnych, 11,5 % w tętnicach, 14,5 % w żyłach.
• Mikronaczynia rozprowadzają krew po całym ciele
• W przeciwieństwie do większych naczyń krwionośnych naczynia włosowate mają cienką ścianę naczyniową, która jest przepuszczalna dla określonych substancji. Dzięki temu w układzie kapilarnym może następować wymiana substancji pomiędzy krwią a tkankami.
• Naczynia włosowate razem z tętniczkami i żyłkami tworzą sieć mikrowaskularną. Odbywa się w niej część krążenia krwi, którą nazywamy mikrokrążeniem.

REGULACJA PRZEPŁYWU KRWI

Właściwości przepływu krwi są zależne od różnych czynników. Decydującą rolę odgrywają przy tym:

• ciśnienie krwi
• średnica naczyń
• opór naczyń
• lepkość krwi

Nasze ciało dysponuje różnymi mechanizmami regulacji wpływającymi na poszczególne czynniki i dostosowuje w ten sposób ukrwienie różnych organów i odcinków ciała do występującego tam zapotrzebowania. Zapotrzebowanie narządów na ukrwienie nie jest bowiem stałe, lecz zależne od ich aktualnego obciążenia. Jeżeli np. uprawiamy sport, to mięśnie muszą być w krótkim czasie lepiej ukrwione, tzn. do mikrokrążenia w tym obszarze musi wpłynąć więcej krwi. Tętniczki uczestniczą w znacznym stopniu w regulacji przepływu krwi. Poprzez skurcz i rozluźnienie mięśni naczyń mogą one zmienić szerokość naczyń i w ten sposób wpływać na ciśnienie krwi i prędkość przepływu krwi w układzie kapilarnym.

Łatwo zrozumieć, jak ważny jest niezakłócony przepływ krwi dla utrzymania naszego zdrowia. Jeżeli mikrokrążenie nie funkcjonuje w jakimś obszarze w prawidłowy sposób, to zaburza to wymianę substancji między krwią a tkankami. Oznacza to, że otaczające komórki nie są w pewnych okolicznościach wystarczająco zaopatrywane w tlen i składniki odżywcze, a produkty przemiany materii i substancje odpadowe nie są usuwane we właściwy sposób. Zaburza to czynności i sprawność. Można zatem powiedzieć, że funkcjonowanie danego narządu zależy od funkcjonowania jego mikrokrążenia.